[euskarazko hitzak bila Nola Erran hiztegiaren barnean]

euskarazko hitzetan

serre

serre /sɛʀ/ nom féminin
a)
 = abri pour plantes cultivées berotegi landaretegi (BL) (g.er.) negutegi (MD)
le jardinier s'en retourna comme il était venu, et il s'empressa de vaquer aux tâches importantes qui l'attendaient dans la serre
baratzezaina etorri bidetik itzuli zen, eta bere berotegian zituen premiazko zereginetara ernatu zen
pousser en serre
berotegian hazi
serre chaude
berotegi
effet de serre
berotegi efektu
lundi dernier, la communauté urbaine du BAB a fait connaître son plan de lutte contre l'effet de serre
BAM hiri elkargoak berotegi efektuaren kontrako borrokan sartzeko plana plazaratu du joan den astelehenean
b)
 = griffe aztapar (BL) () atzapar erpe
ce corbeau, voyant comment un aigle emportait aisément un agneau dans ses serres, se mit immédiatement en tête d'en faire autant
bele hura, oharturik arrano batek bere aztaparretan bildots bat airez aire nola zeraman, kaskoan hartu zuen, berehala, egin behar zuela hark bezala

serré

serré /seʀe/ serrée ( ptp ⇒ serrer ) 1 adjectif
a)
chaussures, vêtement hertsi hersi (ZU) tian (ZU) estu (MD)
elle a un corps sensuel, que met en évidence la robe noire serrée qui descend jusqu'aux mollets
gorputz sentsuala du aztaletaraino heltzen zaion soineko beltz hertsiak agerian ezarria
robe serrée à la taille
gerrian hertsi den soineko
elle porte des jeans serrés
jean hertsiak ditu soinean jean hersiak/tianak dütü soinean (ZU)
b)
personnes tinki (predik.) tink (ZU)
là-bas les gens n'étaient pas mis dans des tiroirs, tout serrés comm e des sardines
han jendeak ez ziren sardinak bezala, tinki-tinkiak, tiraderetan ezarriak
la salle était comble, nous étions serrés comme des sardines
sala beterik zen mükürrü, txardinak bezala ginen tink-tinka (ZU)
c)
blés, herbe, forêt, réseau, écriture, mailles tinki tinko usu trinko (zab.) tian (ZU)
notre maison était située dans une dépression que faisait la montagne, au milieu de champs et forêts serrés
gure etxea mendiak egiten duen naba handi batean zen, pentze eta oihan tinkien erdian
en montagne on laisse la forêt plus serrée plus qu'en plaine; la forêt serrée résistera avec plus de vigueur à la force du vent
mendian ordokian baino usuago uzten da oihana; oihan usuak azkarkiago ihardetsiko dio haizearen indarrari
il ne pouvait avancer plus avant dans les fourrés, les ronces étaient trop serrées
ez zen aitzinago sasietan sartzen ahal, sobera tinko ziren laparrak ez zen aitzinago berroetan sartzen ahal, tinkegi ziren kaparrak (ZU)
ils font de grands trous, de quelques mètres de profondeur, dans les sous-bois serrés, ils les recouvrent de branches et de feuilles
zilo handi elibat egiten ditizüe, zonbait metra barna, oihan-pe tianetan, ziloa gainetik gordatzen sargaz eta ostoz (ZU)
le hublot est assez haut, bien fermé de l'intérieur par un grillage serré
leihatila aski gora da eta barneko aldetik sare trinko batek ongi hesten du
virage hertsi tinki
alors qu'il montait dans les lacets serrés conduisant d'Erratzu au col d'Izpegi, un homme sortit tiut à coup d'un buisson et se mit au travers de la route
Erratzutik Izpegiko lepora diren bihurgune hertsietan goiti ari zirelarik, bat-batean sasi batetik gizon bat atera zen eta bidean trebes jarri
la route avait un virage serré près du ravin
bideak bihurgune tinkia egiten zuen leizearen ondoan bideak üngürada tink bat bazüan lezearen ondoan (ZU)
d)  = bloqué
bandage, lien, n(oe)ud tinko tinki
leurs liens sont serrés, nés avec le temps du besoin mutuel
lokarri tinkoak dituzte, denboraren ariaz elkarren beharrak sortuak
e)  = contracté
les mâchoires/dents serrées
matelezurrak/hortzak tinkaturik
les lèvres serrées
ezpainak tinkaturik
les poings serrés
ukabilak tinki bildurik kümüilüak tinkatürik (ZU)
avoir le cœur serré
bihotza tinki/tinkaturik ukan bihotza hertsi ukan
assis près d'une clôture, il regarde, le coeur serré, sa maison natale
zerrailu baten ondoan jar eta, bihotza hertsi, bere etxondoari so dago zerrailü baten ondoan jarririk, eta bihotza tinkatürik, bere etxondoari so da (ZU)
je le regardai partir, le cœur serré
bazihoala beha egon zitzaion, bihotza tinkaturik
avoir la gorge serrée
zintzurra tinkatua ukan tzüntzürra tinkatürik üken (ZU)
f)
jeu, lutte, match, budget tinki hertsi
le match a été serré du début à la fin car les deux équipes se valaient
partida tinki joan da buruan buru bi taldeak elkarren bete baitziren partida tian joan da bürütik bürü, bi taldeak ber heinekoak beitziren (ZU)
ils ont un budget serré et ils ignorent s'ils pourront réaliser le projet dans sa totalité
buxet tinkia dute eta ez dakite proiektua osoki obratzen ahalko duten
2 adverbe
écrire serré
tinki idatzi tink/tian idatzi (ZU)
jouer serré
tinki jokatu